ABD’deki İsrail lobisi, farklı yapıdaki kuruluşların -AIPAC (American Israel Public Affairs Committee -Amerikan İsrail Kamu İşleri Komitesi), JINSA (Jewish Institute for National Security of America – Amerikan Ulusal Güvenlik için Yahudi Enstitüsü), Hıristiyan Siyonist kümeler, fikir kuruluşları, PAC’lar (Political Action Committees – Siyasi Hareket Komiteleri) ve ferdî bağışçıları koordine etmesiyle oluşan gevşek fakat tesirli bir ağ.
19. yüzyılda başlayan Yahudi lobisi faaliyetleri, II. Dünya Savaşı sonrası ABD’de büyüme eğilimi gösterdi. 1949’da kurulan American Zionist Council (Amerikan Siyonist Konseyi), lobiciliği yasal yere taşıdı. 1954’te AIPAC’ın kuruluşuyla bu faaliyetler kurumsallaştı ve vakitle Kongre üzerinde önemli bir nüfuz elde ettiler.
KONGRE’NİN YÜZDE 96’SINI KAZANDILAR
AIPAC, yalnızca tek tip tertip değil. AIPAC’ın dayanağıyla kurulan United Democracy Project isimli üstün PAC (Süper Siyasi Aksiyon Komitesi) Temsilciler Meclisi, Senato ve Lider üzerindeki ağır bir tesire sahip. AIPAC’ın 2022-2024 devrinde desteklediği Kongre üyelerinin yüzde 96’sı seçimi kazandı.
ABD’de askeri-endüstri kompleksi, lobi ve savunma bütçesi ortasındaki münasebetten besleniyor. Lobi sayesinde yardım artıyor, savunma firmaları büyük meblağlar kazanıyor. Kongre üyelerinin yüzde 60’ından fazlası savunma şirketlerinden gelen bağışlarla kampanyalarını finanse ediyor.
İSRAİL’E HER YIL 3.8 MİLYAR DOLAR
1976’da kurulan JINSA, bilhassa savunma alanında ABD-İsrail stratejik bağlarını güçlendirmek için etkin. ABD’li generaller, emekliler ve askeri akademi öğrencileriyle yürüttüğü saha ziyaretleriyle savunma siyasetine direkt nüfuz ediyor.
Aynı vakitte think-tank (düşünce kuruluşu) olarak raporlar yayınlayarak Pentagon üzerinde tesir oluşturuyor. ABD Savunma Bakanlığı’ndan emekli bireyler savunma sanayii şirketlerinde idarede yer alıyor.
ABD’nin İsrail’e sağladığı yıllık 3.8 milyar dolar askeri yardımın yaklaşık % 80’i Amerikalı savunma firmalarının eserlerine gidiyor.
Lockheed Martin, Boeing, Northrop Grumman üzere devler, İsrail’le ortak projelerde yer alıyor; lobiler sayesinde bu işbirlikleri caydırıcı olmaktan çıkarak stratejik bağlantılar haline geliyor.
Bu şirketlerin idare şuralarında emekli generaller, eski güvenlik danışmanları ve lobi etraflarından isimler sıklıkla yer almaktadır.
TRUMP BÜSBÜTÜN DENETİM ALTINDA DEĞİL
Trump’ın Ortadoğu siyasetleri AIPAC ve Evanjelist dayanaklı lobi etraflarının yönlendirmeleriyle şekillendi.
Politikaları ile İsrail lobisinin çıkarları birçok vakit örtüşse de Trump büsbütün denetim altında değil. Fakat AIPAC, JINSA üzere tertiplerin sağladığı kampanya takviyesi ve kamuoyu baskısı Trump’ı aşikâr mevzularda zorladı.
YAHUDİ KÜMELERİ NASIL ÇALIŞIYOR
- 1. Askeri Yardımın Koşullu Yapısı: ABD’nin İsrail’e verdiği askeri yardımların % 80’i Amerikan savunma sanayiine gitmek zorunda.
- 2. Fikir Kuruluşları: JINSA üzere kuruluşlar, stratejik savunma planlarını şekillendiren akademisyenleri ve askerleri İsrail ile işbirliğine teşvik ediyor.
- 3. Dönme Kapı Stratejisi: Emekli generaller ve bürokratlar savunma firmalarında durum alarak savunma siyasetlerini etkiliyor.
- 4. Kampanya Bağışları: Lobi şirketleri, lider adayları ve kongre üyelerine kampanya bağışlarıyla nüfuz sağlıyor.
- 5. Büyük Savunma Mutabakatları: Trump periyodundaki Körfez-silah mutabakatları lobiler tarafından desteklendi.
- 6. İsrail yanlısı karar alma süreçlerinde iç siyasetteki lobicilik, dış siyasetin moral ve stratejik argümanlarını yönlendiriyor.
Kaynak: Haber7
